.....برهان عقلی در اثبات صدق گزاره‌هایی که موضوع آنها معارف است و

نیز در اثبات صحت دعوت پیامبر به این گزاره‌‌ها کفایت می‌کند، ولی (برهان عقلی) به تنهایی برای اثبات صدق ادعای پیامبری و رسالت بس نیست. زیرا برای اثبات پیامبری یک شخص خارجی همچون شخص پیامبر قابل نمی‌توان برهان عقلی آورد.

چون اقامه برهان عقلی برای قضایای کلی سودمند است.

افزون بر آنکه هیچ رابطه تلازمی میان صدق گزاره‌های دینی و صدق پیامبر در خصوص اخباری غیر از گزاره‌های دینی نیست. چون صدق گزاره‌های دینی که پیامبر به آن دعوت می‌کند، برهان پذیر است، ولی صدق ادعای پیامبر برای نبوت خویش، با برهان عقلی ثابت نمی‌شود. از این رو به مجرد اقامه برهان عقلی برای اثبات صحت دعوت پیامبر به معارف نظری و اصول دین و حکمتهای عملی، نمی‌توان نبوت آن شخص معین را ثابت کرد.

بنابراین، راه شناخت نبوت برای هر شخصی فقط در دو راه شهود عرفانی و مشاهده معجزه است. شهود عرفانی ـ چنان‌که گذشت ـ برای شمار اندکی از انسانها میسور است و کسانی که تقوای خالص روزی ایشان شده است، به گونه‌ای که از نعمت فرقان و تشخیص حق از باطل بهره‌مند باشند، می‌توانند به مقام شهود عرفانی دست یابند؛ (إِن تَتَّقُوا اللّهَ یَجْعَل لَکُمْ فُرْقَاناً)[1].

چنین افرادی از طریق نور تقوا درمی‌یابند که چه کسی پیامبر است و خداوند چه کسی را رسول خود برای مردم برگزیده است. زیرا خود را چنان که شایسته مقام آدمی است، به لباس تقوا بیاراید، هزار در به روی او گشوده می‌شود و هزاران دریچه روشنایی و علم برایش باز می‌گردد؛ از این رو هیچ‌گاه در تنگنای جهالت و حیرت واقع نمی‌شود؛ (وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَهُ مَخْرَجاً وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لاَ یَحْتَسِبُ)[2].

رزق همان عطایای معنوی و مادی خداوند به متقین است. افزون بر این، وی را

مشمول نعمتهای ظاهری و باطنی خود می‌گرداند. شاید ایمان حضرت علی(علیه السلام) به رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و ایمان حضرت لوط(علیه السلام) به حضرت ابراهیم(علیه السلام) و ایمان یحیی(علیه السلام) به حضرت عیسی(علیه السلام) از همین نوع باشد و از این دست است ایمان بعضی از اصحاب خاص حضرت رسول(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به ایشان که این نوع ایمان در واقع ثمره تقوای خالصانه آنان بوده است. ولی باید توجه شود که دارندگان این نوع ایمان به پیامبر، بسیار اندک است. زیرا این شیوه ایمان آوردن به پیامبر و پذیرفتن ادعای نبوت ایشان، راهی بسیار دشوار و درّه‌ای بسیار ناهموار است.

بنابراین، تنها راه متعارف برای تشخیص نبوت شخص خاص همان مشاهده معجزه است که به یک مقدمه عقلی ضمیمه شود. این مقدمه عقلی نشان تلازم صحت ادعای شخص برای پیامبری و معجزه‌ای است که همراه با تحدّی و مبارزه طلبی باشد.

[فلسفه الهی از منظر امام‏رضا (ع) - صفحه 161]

 با توجه به اینکه مطلب مربوطه طولانی است بخشی از آن ارائه گردید لطفا برای مطالعه کل مطلب به آدرس مذکور مراجعه فرمایید